Czym jest przemoc
Co to jest przemoc?
Przemoc w rodzinie to jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie jednej osoby wobec drugiej, które wykorzystując przewagę sił naraża te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą. ( Art. 2 pkt 2 Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie Dz. U. Nr 180, poz.1493).
Wszyscy mamy prawo mieć oparcie przede wszystkim w rodzinie, co daje poczucie bezpieczeństwa i stabilności życiowej.
O przemocy możemy mówić wtedy, gdy zostaną spełnione 4 warunki:
- Jedna osoba ma wyraźną przewagę nad drugą
- Działanie lub zaniechanie jednej osoby narusza prawa i dobra osobiste drugiej
- Osoba wobec której stosowana jest przemoc, doznaje cierpienia i szkód fizycznych i psychicznych
- Jest to intencjonalne działanie lub zaniechanie działania
Zachowanie takie jest w każdym przypadku naruszeniem godności stanowiącej istotę praw człowieka.
Można wyróżnić następujące rodzaje przemocy w rodzinie:
1. Przemoc fizyczna – każde zachowanie względem drugiej osoby, którego celem jest zadanie fizycznego bólu, uszkodzenie ciała, pogorszenie stanu zdrowia, lub nawet pozbawienie życia.
Przykłady: popychanie, bicie, szarpanie, odpychanie, kopanie, wykręcanie rąk, obezwładnianie, przytrzymywanie, policzkowanie, szczypanie, duszenie, klapsy, ciągnięcie za włosy i ich wyrywanie, bicie otwartą dłonią lub pięścią, bicie przedmiotami, oparzenie, przypalanie papierosem, topienie, polewanie substancjami żrącymi, użycie broni, drapanie, gryzienie, plucie, ograniczenie swobody ruchu, trucie, zmuszanie do zażywania narkotyków lub picia alkoholu, porzucenie w niebezpiecznej okolicy, nieudzielenie koniecznej pomocy, celowe stwarzanie sytuacji niebezpiecznych dla zdrowia lub życia itp.
2. Przemoc psychiczna – każde zachowanie mające na celu zmniejszenie poczucia własnej wartości osoby krzywdzonej, wzbudzenie w drugiej osobie strachu, pozbawienie jej poczucia bezpieczeństwa i kontroli nad własnym życiem. Działania takie nie zawierają aktów przemocy fizycznej jednak powodują znaczące obniżenie możliwości prawidłowego funkcjonowania.
Przykłady: wyzwiska, groźby, izolacja, ośmieszanie,wyśmiewanie poglądów, religii, pochodzenia, narzucanie własnego zdania i przekonań, stała bezpodstawna krytyka, wmawianie choroby psychicznej, kontrolowanie i ograniczanie kontaktów z innymi osobami, domaganie się posłuszeństwa, poniżanie, znieważanie, zawstydzanie, stosowanie gróźb, celowa agresja wobec ulubionych zwierząt, niszczenie własności osobistej lub przedmiotów mających jakąś wartość dla ofiary, grożenie popełnieniem samobójstwa, zabiciem osoby krzywdzonej bądź kogoś jej bliskiego, zmuszanie do przyglądania się aktom przemocy, odrzucenia emocjonalne, demoralizacja, ciągłe niepokojenie, wykorzystywanie dzieci do sprawowania kontroli (np. porwanie dziecka, wrogie nastawianie go w stosunku do osoby krzywdzonej), wywoływanie poczucia strachu poprzez spojrzenia, gesty, działania (np. trzaskanie drzwiami, demonstrowanie broni, drażnienie zwierząt) itp.
3. Przemoc seksualna – każde zachowanie mające na celu zmuszenie krzywdzonej osoby do podjęcia współżycia lub niechcianych czy nieakceptowanych innych praktyk i zachowań seksualnych.
Przykłady: gwałt, wymuszanie współżycia seksualnego i nieakceptowanych pieszczot, seksu z osobami trzecimi lub w ich obecności, sadystyczne formy współżycia seksualnego, krytyka i wyśmiewanie zachowań seksualnych, rozbieranie z użyciem siły, zmuszanie do uprawiania prostytucji, zmuszanie do oglądania masturbacji, filmowanie i robienie zdjęć podczas seksualnej aktywności bez zgody drugiej osoby, zmuszanie do oglądania pornografii itp.
4. Przemoc ekonomiczna i zaniedbanie – każde zachowanie, którego celem jest ekonomiczne i bytowe uzależnienie osoby krzywdzonej od sprawcy. Zaniedbywanie najczęściej dotyczy dzieci, osób starszych , chorych i niepełnosprawnych. Działanie to charakteryzuje niezaspokajanie podstawowych potrzeb zarówno fizycznych, takich jak właściwe odżywianie, ubieranie, ochrona zdrowia, edukacja, jak i psychicznych jak poczucie bezpieczeństwa, doświadczania miłości i troski. Osoba zaniedbywana nie odbierając od ważnych dla siebie ludzi dostatecznej ilości sygnałów o ważności swoich potrzeb uczy się, że nie jest ważna i potrzebna. W ślad za tym mogą iść dwojakie strategie zaradcze: wiara, że tak jest naprawdę i stopniowe wycofywanie się z wszelkiej aktywności lub uciążliwa dla otoczenia walka o dostrzeżenie (tzw. „lepkość", agresywność lub „dziwność").
Przykłady: odbieranie zarobionych pieniędzy, uniemożliwianie podjęcia pracy zarobkowej, niezaspokajanie potrzeb materialnych rodziny, brak opieki i uniemożliwienie zaspokajania podstawowych potrzeb fizjologicznych (związanych ze snem, higieną, odżywianiem itp.), ograniczanie dostępu do leków, opieki medycznej itp.
W ramach ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie osobie dotkniętej przemocą w rodzinie udziela się bezpłatnej pomocy, w szczególności w formie:
- Poradnictwa medycznego, psychologicznego, prawnego, socjalnego, zawodowego i rodzinnego.
- Interwencji kryzysowej i wsparcia.
- Ochrony przed dalszym krzywdzeniem, przez uniemożliwienie osobom stosującym przemoc korzystania ze wspólnie zajmowanego z innymi członkami rodziny mieszkania oraz zakazanie kontaktowania się i zbliżania się do osoby pokrzywdzonej.
- Zapewnienia osobie dotkniętej przemocą w rodzinie bezpiecznego schronienia w specjalistycznym ośrodku wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie.
- Badania lekarskiego w celu ustalenia przyczyn i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie oraz wydania zaświadczenia lekarskiego w tym przedmiocie (...)